sobota, 19 kwietnia 2014
Konsekwencje globalizacji
Społeczeństwo ryzyka
Ze względu na brak wiedzy specjalistycznej jednostka opiera się na analizach profesjonalistów co do oceny ryzyka, jednakże ich opinie nie muszą mieć pokrycia w rzeczywistości. Dodatkowo państwa nie mogą często zagwarantować bezpieczeństwa obywatelom i o własne ubezpieczenie podejmowanych decyzji muszą troszczyć się sami. W ten sposób kształtuje się nowa wizja społeczeństwa jako społeczeństwa ryzyka. To ryzyko dotyczy nie tylko kwestii ekonomicznych, jak stabilność pracy, ale również zdrowia i środowiska naturalnego człowieka i dotyczy wszystkich klas społecznych.Nierówności społeczne
W globalizującym się świecie występują nie tylko nierówności społeczne w obrębie poszczególnych społeczeństw, ale także w wymiarze globalnym.- Ze względu na to, że państwa oceniają nierówności wewnętrznie, ignorowany jest problem nierówności globalnej.
- Ponieważ z globalnego punktu widzenia występują obiektywne różnice w dochodach członków różnych społeczeństw, przy ich porównywaniu dominuje spojrzenie globalnie, a nie perspektywa członków danego społeczeństwa.
- Ponieważ przerzucanie ryzyka na kraje słabsze jest korzystne dla obywateli państw narodowych, powoduje to wzmocnienie władzy, która za takim zachowaniem się opowiada, a w konsekwencji działanie odwrotne do wyrównywania nierówności w perspektywie globalnej.
- Istnienie nierówności między konkretnymi kategoriami ludzi nie może wpływać na naruszanie statusów obywatelskich.
Koncepcje globalizacji
W 1960 roku Marshall McLuhan wprowadził do teorii kultury oraz mediów pojęcie globalnej wioski,
aby zilustrować "kurczenie się" świata w wyniku wprowadzania nowych
technologii komunikacyjnych. Pojęcie globalizacji znalazło się już w
słowniku Webstera (Webster's Third New International Dictionary of the
English Language Unabridged) w 1961 roku;
wcześniej używany był termin "globalny" o ekologicznych i
społeczno-ekonomicznych konotacjach. Ponieważ termin ten ma wiele
znaczeń, różne też są podejścia do jego historii. W ujęciu ekonomii i ekonomii politycznej
historia globalizacji to historia narastającej wymiany handlowej
pomiędzy państwami, opartej na stabilnych podstawach instytucjonalnych,
które pozwalają jednostkom i firmom w różnych krajach wymieniać pomiędzy
sobą towary i usługi.
Klasyczne ujęcia globalizacji
W ujęciu klasycznym do problemu globalizacji podchodzono krytycznie, głównie wychodząc z założeń marksistowskich:- W koncepcji imperializmu, rozwiniętej przez Włodzimierza Lenina, działania o charakterze ekspansji miały na celu zdobywanie taniej siły roboczej, surowców i rynków zbytu, przez co walka klas ma wymiar globalny, powodując rosnące nierówności między krajami bogatymi i biednymi.
- W teorii zależności sformułowanej przez Raula Prebischa zakładano podział świata na bogate centrum i biedne peryferia, przy czym odnoszono ją głównie do sytuacji zależności Ameryki Łacińskiej od USA i międzynarodowych korporacji, co w wariancie "pesymistycznym" koncepcji prowadzi do utrwalenia zależności poprzez udziały w zyskach lokalnych elit, a w wariancie optymistycznym, znanym jako teoria zależnego rozwoju prowadzi do akumulacji kapitału i rozwoju przedsiębiorczości w krajach zależnych oraz do wykształcania się klasy średniej.
- W teorii systemów-światów w wyniku przyspieszenia rozwoju systemu kapitalistycznego dochodzi do hierarchizacji społeczeństwa globalnego i wytworzenia centrum, półperyferii (semi-peryferii) i obszarów peryferyjnych oraz asymetrii rozwoju. Dystans między bogatymi a biednymi się powiększał, a tylko nieliczne z biedniejszych społeczeństw zyskały na handlu międzynarodowym, co wzmogło krytykę Światowej Organizacji Handlu, jako promotora globalizacji gospodarki i doprowadziło do pojawienia się ruchu antyglobalistycznego.
Typologia Rolanda Robertsona
Ponieważ procesy globalizacyjne wpłynęły na świadomość społeczną, wytwarzać zaczęły się pewne wizje globalizacji, które zwrotnie na procesy globalizacyjne oddziałują. Roland Robertson przedstawił 4 typy wizji globalizacji- Globalny Gemeinschaft I – jest to wizja niezależnych od siebie wspólnot, unikalnych lub hierarchicznie sobie podległych, co przejawia się w postaci antyglobalizmu lub ruchów fundamentalistycznych.
- Globalny Gemeinschaft II – wizja jednej globalnej wioski, widoczna w ruchach ekumenicznych, pacyfistycznych czy ekologicznych.
- Globalny Gesellschaft I – wizja suwerennych, hierarchicznie podporządkowanych lub równoprawnych państw, otwartych wzajemnie na siebie.
- Globalny Gesellschaft II – wizja unifikacji państw i powstanie rządu światowego.
Sceptycy i hiperglobaliści
W ujęciu sceptyków gospodarka międzynarodowa nie jest do takiego stopnia zintegrowana, by można ją określać mianem gospodarki globalnej. Następuje jej regionalizacja, a rządy narodowe odgrywają kluczowe role w regulacji gospodarki. Hiperglobaliści podkreślają z kolei, że państwa tracą kontrolę nad własnymi gospodarkami, w konsekwencji obywatele tracą zaufanie wobec rządów, kŧóre podlegają coraz bardziej międzynarodowym organizacjom. Odmiennym stanowiskiem jest założenie, że państwa ulegają restrukturyzacji i są zmuszone do czynnej postawy wobec ciągle zmieniającej się rzeczywistości.Homogenizacja i heterogenizacja
Przez część autorów, zajmujących się procesami globalizacji, ujmowane są one jako dążące do integracji ekonomicznej i homogenizacji kulturowej, głównie pod wpływem dominacji społeczeństw zachodnich, przy założeniu negującym wpływ indywidualnych podmiotów i struktur lokalnych na te procesy. Przeciwstawne podejście zakłada, że następuje hybrydyzacja, możliwa dzięki autonomii kultury wobec ekonomii i polityki. Natomiast koncepcją godzącą te dwa przeciwstawne stanowiska jest ujęcie Robertsona, znane jako glokalizacja, co oznacza tworzenie się lokalności w odniesieniu do globalnej kultury.
Subskrybuj:
Posty (Atom)